به طور کلی عوامل محیطی موثر بر کسب و کار از دو دسته عمده محیط خرد و محیط کلان تشکیل می شود.
محیط خرد از آن دسته از بازیگران نزدیک به شرکت تشکیل می شود که بر توانایی شرکت در خدمت رسانی به مشتریان، خود شرکت، نیروی انسانی، زیرساخت، تجهیزات، دانش سازمانی، فرآیندهای داخلی، مدیریت.
محیط کلان از نیروهای اجتماعی، اقتصادی، طبیعی، فناوری، رقبا، سیاسی و فرهنگی بزرگتری تشکیل می شود که بر نیروهای محیط خرد اثر گذار است.
دو عامل بسیار مهم وجود دارند که می توانند بر روی هر کسب و کاری تاثیر گذار باشند؛
-
عوامل محیطی داخلی
-
نیروی انسانی
نیروی انسانی به عنوان عوامل مهمترین عامل امروزه برای بیشتر کسب و کارها از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
نیروی انسانی شما بزرگترین منبع شما هستند.
- یک راه برای اطمینان از موفقیت کسب و کارشما،
- نظارت و مراقبت از كاركنان است.
- اگر با کارمندان خود منصفانه رفتار کنید،
- آنها را به خوبی مدیریت کنید و فرصت هایی را در اختیار آنها قرار دهید،
- در این صورت آنها به شما در رسیدن به ایده های خود و برنامه کسب و کارتان کمک می کنند.
- و اگر با کارمندان بد رفتار کنید، ممکن است آنها عملکر خوبی نداشته باشند و یا از کار کردن در شرکت شما کناره گیری کنند.
-
زیر ساخت ها و تجهیزات
زیر ساخت های کسب و کار صرف نظر از مدل کسب وکار آن، باید در محیط پیرامون آن وجود داشته باشد. برای مثال؛
- قانونی-حقوقی،
- فنی-ارتباطات،
- فرهنگی-آموزشی و
- اقتصادی-تجاری معرفی نموده است.
درنهایت بمنظور تعیین ضریب اهمیت هریک از این ابعاد از تجزیه و تحلیل آنتروپی شانون استفاده گردیده که بر این اساس، زیرساخت فنی و ارتباطات بعنوان مهمترین فاکتور در توسعه کسب و کارهای اینترنتی در ایران شناخته شده است.
-
دانش سازمانی و فرآیندهای داخلی
برای افزایش موفقیت، بهبود و ارتقاء عملکرد سازمان‌ها؛ همواره بایستی به نیازهای آموزشی و توسعه توانمندهای نیروی انسانی توجهی ویژه داشت. اگر آموزش‌های مرتبط با نیازهای کارکنان بتواند با انتقال مفاهیم موجب ایجاد ذهنیت مهارت محور آنها شود؛ احتمال موفقیت سازمان‌ها بیشتر خواهد شد.
بیشتر سازمان‌ها بخش آموزش و توسعه را مرتبط با فعالیت‌های بخش منابع انسانی می‌دانند. بسیاری از سازمان‌ها آموزش نیروی خود را جزئی لاینفک برای پیشرفت و توسعه می‌دانند زیرا باوجود رشد علم و فناوری، اشکال نوین سازمانی برای هماهنگی با این پیشرفت بیش‌ازپیش نیاز به آموزش و بازآموزی نیروی انسانی احساس میشود.
با توجه به وجود نیاز به آموزش نیروی انسانی اگر بخواهیم در این زمینه به تکنیک‌های آموزشی موجود اشاره‌کنیم بایستی بگوییم این تکنیک‌ها شامل ایجاد تغییرات در زمینه‌هایی ازجمله؛
- نگرش،
- مهارت و
- دانش افراد شاغل در محیط سازمان میشوند.
برای اینکه آموزش به نیروی انسانی مؤثر و با برنامه باشد نیازمند این است که از محتوای ارزشمند و مناسب برخوردار باشد و در یک اتمسفر آموزشی مناسب این آموزش صورت پذیرد.
-
مدیریت
مدیریت موثر کسب و کار برای صاحبان مشاغل از اهمیت ویژه ای برخوردار است. از این رو در این مقاله به توضیح نحوه مدیریت موثر کسب و کار پرداخته شده است.
کسب و کار به زبان ساده عبارت است از:
“مبادله کالاها و خدمات با هدف اصلی کسب سود که شامل ریسک و سرمایه گذاری در زمان، ایده ها و امور مالی می شود”
همچنین طبق گفته ریچارد برانسون:
“اگر بتوانید یک کسب و کار را به خوبی اداره کنید، می توانید هر کسب و کاری را به خوبی اداره کنید.”
هر کسب و کاری، اعم از کوچک، بزرگ یا مشاغل آنلاین بدون؛
- مدیریت صحیح زمان،
- منابع انسانی،
- امور مالی،
- فناوری به روز شده،
- ایده های جدید و
- خلاق و همکاری میان همه موارد ذکر شده، امکان پذیر نیست.
-
عوامل محیطی خارجی
-
تکنولوژی
تغییرات در بخش فناوری می توانند بسیار بزرگ و تاثیرگذار باشد. تکنولوژِ از عوامل محیطی خارجی است، این عوامل علاوه بر ابزارها و تجهیزات جدید شامل رویکردهاي جدید نیز می شوند. عوامل تکنولوژیک نمونه هایی از فرصت ها و تهدید ها می باشند که شرکت ها بهنگام تدوین استراتژي ها باید آن ها را مورد توجه قرار دهند.
-
رقبا
در مورد عوامل محیطی خارجی رقبا، شما باید بدانید غالبا رقبا استراتژی ساده و مشابهی دارند. آنها هر لحظه با این فکر از خواب برمی‌خیزند که؛
- چطور می‌توانند شما و هر شرکت دیگری که محصولات و خدمات مشابه آنها را عرضه میکند،
- از حیطه رقابت خارج کنند و حتی برنامه کاری خود را طوری تنظیم می کنند.
- تا هیچ کسب و کار جدیدی حتی فکر ورود به حوزه کاری آنها نباشد.
آنها مدام به این می‌اندیشند که چطور می‌توانند سهم بازار شما را از آنِ خود کنند و آن را برای همیشه نگه دارند.
-
سیاسی قوانین و مقررات
ماهیت عوامل سیاسی براي کسب و کارها مهمترین ملاحظه در صورت بندي استراتژي شرکت به شمار رفته و ملاحظات سیاسی، عوامل قانونی یا دولتی که کسب و کار باید یا می خواهد در قالب آن به عملیات مبادرت ورزد را شامل می شود. دولت ها و نهاد هاي دولتی در زمره مراجع اصلی هستند که مقرراتی را تدوین می نمایند، مقرراتی را حذف می کنند، کمک های دولتی پرداخت می نمایند. که البته هر کدام با توجه به زمان متغیر هستند.
-
اجتماعی فرهنگی
عوامل اجتماعی به مواردی از جمله؛ باورها، ارزش ها، نگرش ها، تئوری ها و سبک زندگی کسانی را که در محیط خارج سازمان هستند در بر می گیرد که این عوامل خود از؛
- شرایط فرهنگی،
- جمعیت شناختی،
- مذهبی،
- آموزش و
- قومی آنها سرچشمه می گیرند.
-
اقتصادی
عوامل اقتصادي بیشتر به تشریح مولفه هاي اقتصادي می پردازند. در این دسته از عوامل بیشتر به مسائل جامعه چگونه کالاها و خدمات مختلف را تولید، توزیع و استفاده میکند، پرداخته می شود، از این رو باید روندهاي اقتصادي در بخش هائی که بر صنعت مورد نظر اثر می گذارد درك شود.
معمولاً در بررسی محیط خارجی از تجزیه و تحلیل (عوامل سیاسی، اقتصادي، اجتماعی و تکنولوژیکی) استفاده می شود. این عوامل به صورت مجموع هاي کامل، مرتبط با هم در نظر گرفته میشوند که به دلیل سرعت تغییرات و تاثیراتی که بر بازار کسب و کار جهانی دارند، اهمیت زیادي دارند. پایش دقیق این عوامل منجر به فرصت هاي عمده کسب و کار یا تعیین تهدیدات بالقوه میشود.
نتیجه گیری
برای اینکه یک کسب و کار بتواند با توجه به شرایط مختلف به حیات خود ادامه دهد و پیشرفت کند نیازمند این است بتواند در هر شرایطی برنامه ای مقتضی این عوامل محیطی داشته باشد.
لازم به ذکر است عوامل داخلی تحت کنترل کسب و کار است و می تواند با توجه به کار گیری شیوه های تعریف شده تغییرات لازم را در آنها جهت بهبود ایجاد کند.
عوامل خارجی غالبا عوملی هستند که کسب و کار توانایی ایجاد تغییر و کنترل را بر روی آنها ندارد و غالبا بایستی با توجه به آن تغییرات خود را مطابقت دهد.
غالبا هر کسب و کار نیاز دارد سه سناریو را برای خود تعریف کند؛
- شرایط کنونی بدون تغییر (در همین شرایط کنونی چه فعالیت هایی می توان انجام داد)
- شرایط ایده آل که رونق، پیشرفت و توسعه در انتظار کسب و کار باشد (رشد اقتصادی، سرمایه گذاری های خارجی، حمایت های دولتی،…)
- شرایط بحرانی که می تواند بدترین شرایط باشد (بلایای طبیعی، جنگ، رکود اقتصادی، تحریم،…..)
همین امر باعث می شود در زمان ایجاد تغییرات عوامل خارجی که شما کمترین کنترل را دارید کسب و کار شما کمترین آسیب را بیبند و آمادگی لازم را داشته باشد.
نویسنده: دکتر پدرام بهیار
بدون دیدگاه