بگذارید با یک مقدمه درباره کارخانه های نوآوری شروع کنم، کارخانه نوآوری آزادی به عنوان اولین شعبه پارک فناوری پردیس رو به روی ایستگاه متروی بیمه قرار دارد. پیشینه تاریخی این بنا به کارخانه الکترود سازی آما برمیگردد که در حدود 60 سال پیش برای اولین بار افتتاح شد. این بنا سال ها به عنوان محلی برای ساخت الکترود به کار میرفت و پس از تصمیم بر توسعه کارخانه، به مکانی دیگر انتقال یافت.
در سال 1380 تصمیم به توسعه و گسترش محصولات کارخانه گرفته میشود و مکان جدید در خارج شهر برای کارخانه الکترود سازی ساخته شده و کارخانه به آن مکان انتقال پیدا میکند. بنای قبلی به دلیل قرارگیری در شهر و در مجاورت میدان آزادی و فاز1 شهرک اکباتان، رها شده و به مکانی متروکه تبدیل شده بود. تا اینکه در سال 1396، شرکت سرآوا با همکاری پارک علمی فناوری پردیس و معاونت علمی فناوری ریاست جمهوری این بنا را به عنوان مکانی برای مرکز استارتاپ و شتابدهنده ها انتخاب کردند. پس از مذاکره با صاحب کارخانه قدیمی برای بازسازی بنا، این مکان به کارخانه نوآوری آزادی تبدیل شد.
اولین کارخانه های نوآوری
اولین شعبه پارک فناوری پردیس با دارابودن
- 10 سوله به مساحت 10هزار مترمربع و همچنین
- 4500 مترمربع ساختمان اداری و
- ایجاد واحدهای خدماتی شامل
- فضای کاری مشترک،
- اتاق جلسات متعدد،
- سالن همایش،
- باشگاه ورزشی،
- رستوران و کافی شاپ،
- محلی مناسب برای تمرکز استارت آپ های کشور و شرکت های سرمایه گذار خطرپذیر است.
- همچنین با استقرار تابلوی معاملات بورس در برج نوآوری،
- امکان ارزش گذاری استارت آپ ها و ورود به بازار بورس مهیا خواهد شد.
- سوله‌های این کارخانه نیز با توجه به نیاز مراکز نوآوری مستقر در آن، بازسازی و تغییر داده شده است.
ایجاد کارخانه های نوآوری برای کشورها به عنوان یک هاب نوآوری و جریان اقتصادی نرم در اولویت قرار دارد. در همین راستا کارخانه نوآوری آزادی با استفاده از فضاهای ناکارآمد شهری که باعث گسست فضایی و ساختاری در بافت شهری را موجب می شد. یک محیط ایده آل برای فعالیت های استارت آپی ایجاد کرد تا بتواند با مناطق ویژه علم و فناوری با رویکرد اقتصادی از یک سو، استفاده از پهنه های نوآوری شهری در مجاورت مراکز دانشگاهی معتبر از سویی دیگر گام هایی بلند در این راستا بردارد.
نمونه های موفق کارخانه های نوآوری
با وجود تمرکز بسیاری از کشورهای پیشروی جهان
- استیشن اف در فرانسه،
- کارخانه برلین در آلمان،
- کارخانه لیسبون در پرتغال و
- شهر علم کیستا در سوئد
و کشورهای همسایه بخصوص کشورهای حوزه خلیج فارس می بینیم که سرمایه گذاری های بسیار زیادی در حوزه تقویت SME ها و توجه به پارک های علم و فناوری انجام شده است. برای مثال اقتصاد امارات به میزان قابل توجهی تحت تاثیر کسب و کارهای کوچک و متوسط قرار گرفته است. با توجه به اظهارات وزیر اقتصاد امارات، SME ها 53 درصد سهم را در GDP بدون نفت این کشور به خود اختصاص داده اند. به همین دلیل امارات قصد دارد با استفاده از ظرفیت نخبگان سایر کشورهای همسایه و جذب آنها در قالب تیم های استارت آپی بتواند این سهم را به 60 درصد ارتقا دهد.
تحلیل اقتصادی کارخانه های نوآوری
نظریه های «اقتصاد پژوهش» با مبانی نئو کلاسیک نشان می دهد در مبحث علم و فناوری برخلاف دیدگاه های موجود در بازار رقابت کامل و خصوصی بودن کالا، به دلیل وجود ماهیت غیر رقابتی و استثناء ناپذیر دانش، دولت ها می بایست برای سرمایه گذاری در این حوزه ها تلاش کنند.
با توجه به الگوهای مطالعه شده جهانی، معاونت ریاست جمهوری می بایست، در زمینه محورهای سیاستی؛ بهبود رویه های دانشی، متنوع سازی عوامل و کارکردها، تقویت و ارتقای نوآوری، ارتقای مقررات نوآوری، تسهیل جذب و انتشار فناوری را تسهیل کند. نمود این عوامل در محیط کارخانه نوآوری آزادی به خوبی مشهود و قابل رویت است.
کارخانه های نوآوری بازیگران جدید زیست بوم نوآوری و کارآفرینی هستند که مفهوم جدیدی از هم افزایی را ایجاد کرده اند بخصوص با حضور شرکت ها نوپا یا همان استارت اپ ها پتانسیل های بهتری فراهم شده است.
ویژگی های موفق این کارخانه نوآوری؛
- حضور عناصر و ارکان زیست بوم نوآوری و کارآفرینی،
- تنوع بی نظیر حوزه های کسب و کار،
- احیا، بازسازی و تولد دوباره فضای شهری،
- پیوند و یکپارچگی اجتماعی و شهری با فضای نوآوری و توسعه شهری،
- تعامل و همکاری با بخش های دولتی،
- فضای تعامل و همکاری با شرکت های بزرگ و استارت آپی،
از محسنات ایجاد چنین محیط هایی؛
- گذار از اقتصاد نفتی،
- نگاه نوآورانه به شهر،
- ایجاد فرصت برای کارآفرینی و اشتغال زایی،
- توجه ویژه به مقوله صادرات است.
چگونه می توان از فرصت های پارک علم و فناوری استفاده کرد
با توجه به حضور تعداد قابل توجهی از شركت های فناور و دانش‌بنيان در پارك های علم و فناوری کشور (خصوصا تهران)،
- بستر مناسبي براي شناسايي طرح‌هاي پربازده در اين حوزه به وجود آمده است.
- یکی از وظایف پارک، شناسايي اين طرح‌ها و معرفي آنها به سرمايه‌گذاران است.
- فرصت سرمایه گذاری بر روی طرح های پر بازده می تواند برای سازمان ها بسیار سودمند باشد.
استفاده از فرصت پارک علم و فناوری هم مي‌تواند مورد توجه صاحبان سرمايه واقع شود؛ چرا كه از اين طريق وارد سرمايه‌گذاري در طرح‌هاي
- دانش‌بنيانِ پربازده و البته بعضا پرريسك مي‌شوند و
- مي‌تواند براي صاحبان ايده‌هاي فناورانه مفيد باشد؛
- چرا كه از طريق معرفي طرح خود و جذب سرمايه‌گذار مي‌توانند شاهد اجرا و توسعه آن باشند.
سرمایه گذاران و صاحبان صنایع علاقه‌مند به حوزه فناوری از طريق پارک مي توانند با موضوعات و فرصتهاي سرمايه گذاري در حوزه های دانشی و فناورانه آشنا شوند. سرمایه گذاری در شرکتهای فناور مستقر در پارک میتواند به صورت مشارکتهای متداول و یا سرمایه گذاری خطرپذیر انجام شود لیکن به دلیل ماهیت دانشی شرکتهای مستقر در پارک عمدتا سرمایه گذاری در آنها به صورت خطر پذیر انجام میشود. سرمایه‌گذاران خطرپذیر مدیران خبره ریسک سرمایه‌ها هستند و از نوآورترین و امیدبخش‌ترین شرکت‌ها حمایت مالی و مدیریتی به عمل می‌آورند. این حمایت‌ها از ایده‌های جدیدی است که قادر به تامین مالی از طریق بانک‌ها نیستند و محصولات و خدمات را از طریق مشارکت در مدت زمان ۵ تا ۸ سال به نتیجه می‌رسانند. زمانی که سرمایه‌گذاری صورت می‌گیرد، سرمایه‌گذار مالک بخشی از سهام شرکت سرمایه‌پذیر میشود. (منبع پارک علم و فناوری)
ظرفیت انعقاد تفاهم نامه هایی در این زمینه وجود دارد، ازجمله؛
- همکاری و مشارکت در اجرای پروژه های متنوع فناوری، پژوهشی در زمینه های داخلی و بین المللی
- اجرای برنامه ها و رویدادهای کارآفرینی و فناوری به صورت مشترک
- حمایت از صاحبان ایده و ایجاد کسب و کارهای جدید به صورت مشترک
- اولویت داشتن پارک و شرکت های مستقر آن براي انجام طرح های پژوهشي و مشاوره اي سازمان
- انتخاب ایده های مناسب سرمایه گذاری و فراهم کردن زمینه های لازم برای جذب سرمایه گذاران داخلی و خارجی
- ایجاد زمینه تعامل سه جانبه بین سازمان، پارک و شرکت های فناور دو مجموعه به منظور تسهیل تجاری سازی ایده ها و محصولات دانش بنیان
نویسنده: دکتر پدرام بهیار
سلام مطالبتون خوب بود مچکرممم